معرفی ساز ویولن

معرفی ویولن

ساز ویولن با چهار سیم و دسته ای کوتاه، بدون پرده بندی و وسعت صوتی تقریباً سه اکتاوی، کوچکترین و پرکاربرد ترین عضو خانوادۀ زهی آرشه ای می باشد. سـازهای زهـی به آن دسـته از سـازهایی گفته می شود کـه در آنهـا صـدا از ارتعـاش زه یـا تـار یـا سـیم تولیـد می شـود.

اصالت ویولن به کشور ایتالیا باز می گردد. ویولن را باید محبوب ترین ساز جهان دانست. داشتن صدای خاص و طنین دار، این ساز را برای برای بسیاری از سبک های موسیقی مناسب کرده است. چه موسیقی تند و چه موسیقی های آهسته و آرام بخش می توانند از ویولن بهره مند شوند.

ویولن، ویولا، ویولن سل همگی از خانواده ویولن هستند. این سازها به ترتیب در منطقه زیر و میانی و بم صدا می‌دهند. این خانواده از سازها در قرن ۱۷ در ایتالیا به وجود آمدند. جنس ساز ویولن، از چوب است و وزن سبک و انداه اى کوچک دارد. ویولن چه در ارکسترها، به صورت گروه نوازی و چه در ارکستر مجلسی و حتی بصورت تکنوازی نقش پر اهمیتی دارد. وجهه جهانی ویولن را می توان در سازگاری آن با فرهنگ های مختلف و حضور این ساز در موسیقی ملل مختلف دید.

تاریخچه ویولن

تاریخچه ویولن در اروپا به قرن 9 میلادی برمی گردد. بر اساس بعضی فرضیه ها، ویولن نمونه تکمیل شده ساز رباب است (نوعی کمانچه بسیار قدیمی که خواستگاه آن منطقه سیستان و بلوچستان، افغانستان و هندوستان می باشد)، که بعدها وقتی به اروپا آورده شد و تغییراتی در آن بوجود آمد و به نام ربک در اروپا نام گرفت.

عده ای هم بر این باورند که ساز ویولن متعلق به یک امپراطوری هند در حدود 5000 سال قبل از میلاد بوده است. عده ای نیز، ریشه آن را در آفریقا و حتی کشورهای عربی می دانند. فرم های اولیه دارای سوراخی بودند که بر روی ساز قرار داشت اما بعدها این سوراخ از بدنه سازها حذف شدند و این سازجدید با چهار سیم، شروع ساز ویولن تکامل یافته در سال های آینده شد.

در اروپا از قرن 11 به بعد ساز ویولن به صورت تکامل یافته دیده می شود. برخی از ایرانیان معتقدند که ویولن از ساز ایرانی کمانچه مشتق شده است. در واقع ویولن امروزی فرم تکامل یافته ای از مجموعه ای از سازهای مشابه است و سازهای دیگر هم بر ساخت آن موثر بوده اند.

عده ای از مورخان معتقدند که تاریخچه ویولن امروزی از اوایل قرن شانزدهم در نواحی شمالی ایتالیا پیدا شد. این ناحیه از ایتالیا در قرن های آتی نیز سنت ساختن ساز ویولن را حفظ کرد. معمولا چوب افرا در نزد سازندگان ویولن بسیار محبوب بوده و امروز هم از این چوب برای ساخت ویولن استفاده می شود. این چوب در نواحی لومباردی ایتالیا به وفور یافت می شود.

شهر برسیا که در دامنه کوه های آلپ قرار دارد، اولین شهری بود که در زمینه ی ساخت ویولن به مهارت کامل و عالی رسید. از اولین سازندگان ویولن گاسپارو برتولونی ایتالیایی می باشد، که در بعضی از موارد او را مخترع این ساز می دانند.

تا کنون بیش از سه قرن از اختراع اولین نمونه ویولن توسط گاسپارو برتولونی می گذرد و در این مدت، نه تنها نتوانسته اند در ساختمان ویولن تغییری بدهند بلکه از رموز کار سازندگان قدیم نیز چیزی درک نکرده اند. از شاگردان مشهور گاسپارو برتولونی، آندره آماتی بودسال ۱۵۳۹ بود که آندره آ آماتی که استاد تمام در زمینه ی سازندگی ویولن بود، یک خانه را اجاره کرد (که بعدها خرید) و آن را به ورکشاپ آموزشی در کرمونا تبدیل کرد.

این خانه تا دویست سال آینده تحت مالکیت اعضای خانواده او و نوادگانش بود و به یکی از برجسته ترین ورکشاپ های سازی در اروپا تبدیل شد. آنتونیو استرادیواری ایتالیایی، یکی از بهترین سازندگان ویولن در سطح جهان، از شاگردان آندره آ آماتی می باشد.

تا امروز کسی در جهان پیدا نشده که نه تنها بتواند هنرآنتونیو را تکمیل نماید بلکه قادر باشد ویولنی بسازد که از حیث زیبایی و صوت بتواند با ویولن های آنتونیو استرادیواریوس برابری نماید.

ساختمان ساز ویولن

ساز ویولن از دو قسمت بدنه و دسته تشکیل شده است. این ساز از 58 قطعه مختلف تشکیل شده است و وزن آن حدودا 400 گرم می باشد.

اجزای آن به شرح زیر می باشد:

آرشه: این قسمت از ویولن چوبی باریک و بلند است که در طول آن رشته های موی دم اسب کشیده و به دو سر آن بسته شده است و کارش نواختن ویولن است. برای نواختن دومدل آرشه وجود دارد: آلمانی و فرانسوی.

جعبه طنینی: جعبه ای است که از سه بخش صفحه رویی، صفحه زیرین و زوارهای دور تشکیل شده است. گریف، خرک و سیم گیر در این ساز از جنس چوب آبنوس (به دلیل استحکام بیشتر) می باشد.

دسته یا گردن: در واقع دنباله چوب آبنوس تکیه سیم هاست که محل انگشت گذاری نوازنده در قسمت بالای آن قرار دارد. نوازنده ویولن قادر است در تمام طول چوب آبنوس انگشت گذاری کند. انتهای دسته به جعبه کوچکی (جعبه کوک) ختم می شود که سیم ها در درون آن به دور گوشی های کوک پیچیده می شوند.

گریف: جسم سیاه رنگ که جنس آن از آبنوس است و در طول دسته ویلون چسبیده است و تا وسط جعبهی ساز ادامه دارد. گریف بخشی است که نوازنده با انگشت خود سیم را به آن می چسباند و به این ترتیب طول سیم را کوتاه می کند و نت های مختلف را می نوازد

سیم گیر: از آبنوس ساخته شده و در فاصله اندکی از خرک تا آخر بدنه ویولن کشیده شده است. با زهی از جنس روده یا پلاستیک به دکمه‌ای که در قسمت پائین جدار تعبیه شده بند می‌‌شود.

خرک: پلی بین سیم ها و جعبه طنینی است. نقش خرک تقسیم راه سیم ها، نگه داشتن سیم ها با ارتفاع خاص برای عبور بر روی جعبه طنینی و انتقال ارتعاشات سیم ها به جعبه طنینی است. در داخل جعبه طنینی استوانه چوبی کوچکی قرار دارد (تقریباً در زیر محلی که خرک قرار دارد)، که نقش آن انتقال ارتعاشات به صفحه زیرین ساز و مانعی در برابر عدم شکسته شدن صفحه رویی ساز از فشار سیم ها و خرک می باشد.

سیم ها: سیم ها از جعبه کوچک سر شروع می شود و در طول چوب آبنوس تکیه گاه سیم ها ادامه می یابد، سپس از روی خرک عبور می کند و در سیم گیر مهار می شوند. سیم های ویولن قبلا از روده گوسفند (زه) ساخته می شد. امروزه در سیم های بم تر، روی روده سیم فلزی نازکی می پیچند و در سیم های زیرتر از مفتول فلزی تنها استفاده می شود.

نحوه نواختن ویولن

محل قرار گرفتن ویولن به طور معمول بر روی سطح شانه ی چپ و در نزدیکی گردن است و با آرشه که در دست راست نوازنده است نواخته می‌شود. این ساز هیچ محل ثابت و ساکنی به عنوان تکیه گاه ندارد و خود نوازنده نیز چنین وضعی دارد جز در آن نقاطی که پایش زمین لمس می‌کند.

دست های نوازنده باید تا حد زیادی انعطاف‌پذیر و قوی و دارای حالت فنری باشد و همیشه در سطح شانه یا در حدود آن سطح به کار گرفته شوند.

کوک سیم‌های ویولن از زیر به بم به ترتیب: می (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم)، سل (سیم چهارم

شرایط نگهداری ویولن

برای اینکه ویولن شما صدای خوبی داشته باشد باید به خوبی از آن مراقبت نمایید. یک نوازنده خوب علاوه بر یادگیری نواختن ساز، طریقه نگهداری از آن را نیز به خوبی می داند و به آن عمل می کند. برای این منظور اصول زیر را به خاطر بسپارید:

دور نگهداشتن ساز از تغییرات شدید دما
دور نگه داشتن از رطوبت
دور نگهداشتن از خشکی بیش از اندازه
نگهداری در جعبه ی مخصوص ویولن
تمیز نگهداشتن ویولن

نوازندگان مشهور ویولن

از نوازنده های مشهور ویولن می توانیم به نیکولو پاگانینی و آنتونیو ویوالدی اشاره کنیم. هر دوی این موسیقیدانان بزرگ ایتالیایی بودند و با توچه به آنچه درباره ی تاریخچه ویولن گفتیم، ملیت این دو نباید تعجبی داشته باشد! آنتونیو ویوالدی در حقیقت یک کشیش ایتالیایی بود و او را با نام کشیش موقرمز هم خطاب می کردند.

از دیگر افراد مشهور می توان ساموئل یروینیان ویولون نواز و آهنگساز بزرگ اهل کشور ارمنستان، جوزپه تارتینی ویولونیست مشهور اهل کشور ایتالیا، آندره لیون ماری نیکولاس ریو رهبر ارکستر، نوازنده و ویولونیست اهل شهر هلند، ایتساک پرلمان ویولونیست، آهنگساز و رهبر ارکستربا اصالتی اسرائیلی-لهستانی می باشند.

در سایت (dibagaran7.ir) می توانید به اخبار بیشتری دست پیدا کنید.

سایت فرهنگ سازان می تواند به شما در دست یابی به مقاله های هنری و فرهنگی کمک کند.

مشاوره رایگان برای ثبت نام رشته های موسیقی و آشنایی با ساز ویولن

و همچنین پاسخ به سوالات متداول آموزش ویولن

همه روزه به جز ایام تعطیل با تلفن 42646861-031

شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 الی 12 و 15:30 الی 20
پنج شنبه از ساعت 8 الی 14