موسیقی در ایران باستان
معرفی موسیقی
موسیقی یک هنر است که صدا و سکوت عناصر تشکیل دهنده ی آن هستند
موسیقی(سنتی) را می توان آوای برخاسته از تاریخ یک ملت دانست
پدیده های طبیعی بسیاری مانند صدای برگ درختان. ابشار ها . صدای گنجشگ را می توان موسیقی طبیعی دانست پس باید قبول کرد موسیقی در ذات انسان نهفته است
موسیقی ایران طبق تاریخ
براساس تاریخی که به دست آمده موسیقی ایران را می توان به دو دوره بزرگ اسلامی و باستانی تقسیم کرد
دوران باستان به بخش های کوچک تر تبدیل می شودکه مربوط به قبل از حمله اعراب به ایران است که این بخش ها به بخش های سلسله ی ماد ها .اشکانی .هخامنشی ساسانی و اساطیری تقسیم بندی می شود
موسیقی در ایران باستان
زمان قبل از اسلام درایران باستان طبق مدارکی که موجود است موسیقی از مقام منزلت بالایی برخوردار بوده که ساز های زیادی در نقوش و نقش برجسته باقی مانده و به وجود موسیقی در آن زمان اشاره دارد موسیقی را می توان در دوران هخامنشی به سه شکل بزمی.رزمی و مذهبیتقسیم کرد
موسیقی در آن زمان همراه سایر رسم های اجتماعی به کار می رفت و هنری جداگانه نبوده است . محققان نخستین بار در زمان فرمانروای شوش (پوزور-اينشوشيناك) به وجود موسیقیدان ها پی می برند
طی تحقیقات و حفریاتی که در لرستان انجام شد و حاصل این تحقیقات جامی مفرغی بودکه نقش برجسته روی این جام گویای این است که مردی در حال نواختن تنبور است
جام نقره ای با نقش برجسته ای زیبا که پس از تحقیقات فراوان در کلاردشت مازنداران پیدا شده است نمایانگر چهار زن نوازنده است که یکی از آنها برط می نوازد و دیگری در حال اجرای فلوت است که امرزه به نام ساز دهنی شناخته می شود
ساز های موسیقی در دوره های مختلف ایران باستان
مادها:با اینکه شواهد و مدارک زیادی از زمان ماد ها نیست اما مدارک باقی مانده نشان می دهد که موسیقی گسترش خوبی داشته در زمانی که دیااکو اولین پادشاه به تخت نشست ماد هابا نواختن کوس به شادی پرداختند و موسیقی در آن زمان بیش تر جنبه مذهبی ذاشته و در مراسمات مورد استفاده قرار می گرفته است
ساسانیان: موسیقی در زمان ساسانیان گسترش فراوانی داشته و موسیقی دانان در بین مردم وعوامل حکومتیاز احترام بالایی برخوردار بودند و می توان در این بین به بارد و نکیسا اشاره کرد که به مقام بالایی دست یافتند .
ساز هایی که در دوره ساسانی استفاده می شد می توان به کاسه های چینی. چنگ و عود اشاره کرد.
هخامنشیان: موسیقی در آن زمان به دسته های رزمی.جنگی.بزمی و مجلسی تقسیم بندی شده. برا اساس شواهد و مدارک باقی مانده کوروش بزرگ پس از کشته شدن سربازان طبری و طالشی سروردی برای سوگ آنها خواند.
از ساز های دوره هخامنشیمی می توان دف.دهل.شیپور وچنگ را نام برد.
سلوکیان:موسیقی دوران سلوکیان به یونان برمی گرددکه از موسیقی در مراسم های دینی . ازدواج و خاکسپاری استفاده می شده است. نای.تبیره و درای از ساز های مورد استفاده در زمان سلوکیان بوده است
سازهای اصیل ایرانی
- سنتور: سنتور یکی از قدیمیترین سازهای موسیقی است که در دستهٔ سازهای زهی قرارنی میگیرد و ریشههایش به هزاران سال پیش در منطقههایی مانند ایران، یونان و مصر باز میگردد.
- این ساز از دستهٔ سازهای زهی میباشد و در اصل دارای ریشههای شرقی است.
- قانون: ساز قانون یکی از قدیمیترین و معروفترین سازهای موسیقی است که دارای یک تاریخچه غنی و پرافتخار است. این ساز در دستهٔ سازهای زهی قرار میگیرد و معمولاً در موسیقیهای خاورمیانه و شرقی به کار میرود.
- ساز قانون ابتدا در منطقهٔ خاورمیانه، به ویژه در کشورهایی مانند عربستان، سوریه و لبنان شکل گرفت. از آنجایی که این ساز با توانایی برقراری ارتباط با صداهای غربی و شرقی مشهور است، به سرعت در سایر نقاط جهان شناخته شد
- نی: ساز نی یکی از قدیمیترین و محبوبترین سازهای موسیقی است که در فرهنگهای مختلف جهان شناخته شده است. ساز نی ابتدا در حدود هزاران سال پیش در نواحی مختلف جهان، از جمله شرق میانه و آسیای جنوبی ظاهر شد.
- ساز نی ابتدا در حدود هزاران سال پیش در نواحی مختلف جهان، از جمله شرق میانه و آسیای جنوبی ظاهر شد.
- این ساز ابتدا بهصورت ساده و با استفاده از برگههای گیاهی یا برخی از جنسهای چوبی ساخته میشد و با گذشت زمان، به شکلها و اندازههای مختلف توسعه یافت.
- دهل: دهل یکی از سازهای سنتی و رایج در فرهنگها و مراسم مختلف جهان است. این ساز ابتدا در مناطق شرقی مانند هند، پاکستان، بنگلادش، افغانستان و مناطقی از آسیای میانه نظیر ایران و عراق ظاهر شد و سپس به سایر نقاط جهان منتقل شد.
- با گذشت زمان، دهل بهعنوان یکی از عناصر مهم و مورد توجه در موسیقی جهانی شناخته شده و همچنان مورد توجه و تمایل نوازندگان و علاقمندان به موسیقی سنتی و محلی است.
- تار: ساز تار یکی از قدیمیترین سازهای موسیقی ایرانی و منطقهٔ خاورمیانه است. این ساز از دستهٔ سازهای زهی یا سازهای زهنوازی محسوب میشود و دارای سیمهایی است که با استفاده از پردههای مخصوصی به زه پیچیده شده و نواخته میشوند
- بهطور سنتی از چوب درخت میوهٔ محلی به نام «ترمه» ساخته میشود. اما در دورانهای اخیر، برای ساخت تار از چوبهای دیگری نیز استفاده میشود. این ساز از کهن ترین سازهای موسیقی ایرانی است و در تاریخ این سرزمین جایگاه ویژهای دارد
جمع بندی
موسیقی در ایران باستان را می توان به چند دوره تقسیم کردمانند دوره مادها و ساسانی و هخامنشی . در ایران باستان موسیقی از جایگاه بالایی برخوردار بود .
از ساز های اصیل می توان به دهل.سنتور.قانون.نی و تار اشاره کرد.
نویسنده: علی محمدی
برای مشاهده دوره های آموزشگاه موسیقی موسسه فرهنگ سازان معاصر کلیک کنید
از پایگاه خبری دیباگران دیدن فرمایید