جادوی صدا سازها با سوردین
نحوه استفاده از سوردین ساز
سوردین به وسیله ای گفته می شود که در موسیقی برای کم کردن یا خفه کردن صدای تولید شده توسط یک ساز موسیقی استفاده می شود. معمولاً با سازهای زهی مانند ویولن، ویولا، ویولن سل و سازهای برنجی مانند ترومپت و ترومبون استفاده می شود. هدف از سوردین ایجاد لحن ملایم تر و کم صداتر است و کیفیت بیان متفاوتی به موسیقی اضافه می کند.
کاربرد سوردین چیست؟
سوردین، همچنین به عنوان mute شناخته می شود، در موسیقی برای تغییر صدای تولید شده توسط برخی سازها استفاده می شود، و لحن ملایم تر و خاموش تری ایجاد می کند. معمولاً با سازهای زهی مانند ویولن، ویولا و ویولن سل و همچنین سازهای برنجی مانند ترومپت و ترومبون استفاده می شود.
اهداف اولیه استفاده از سوردین عبارتند از:
- جلوه های بیانی: سوردین می تواند جلوه های بیانی متنوعی را به موسیقی اضافه کند و فضایی آرام تر و مرموزتر ایجاد کند. این به نوازندگان اجازه می دهد تا احساسات و حالات مختلف را در اجراهای خود منتقل کنند.
- محدوده داینامیک: با کاهش صدا و تغییر صدای ساز، سوردین به کنترل محدوده داینامیکی کمک می کند. این به ویژه هنگامی مفید است که صدای ملایم تر و ظریف تر مورد نظر باشد.
- رنگ و بافت: استفاده از سوردین می تواند رنگ ها و بافت های مختلف را به صدای کلی یک گروه اضافه کند. این یک کیفیت آهنگ منحصر به فرد است که می تواند تجربه موسیقی را افزایش دهد.
- تنوع در تولید صدا: نوازندگان از سوردین برای معرفی تنوع در تولید صدا در طول یک قطعه موسیقی استفاده می کنند. این تنوع می تواند به تفسیر هنری کلی یک ترکیب کمک کند.
به طور کلی، استفاده از سوردین یک انتخاب خلاقانه توسط آهنگسازان و نوازندگان برای دستیابی به جلوه های هنری خاص و کشف امکانات مختلف صوتی در اجراهای خود است.
سوردین برای چه سازهایی کاربرد دارد؟
سوردین یا mutes معمولاً با انواع خاصی از سازها برای تغییر صدای آنها استفاده می شود. سازهایی که اغلب از سوردین استفاده می کنند عبارتند از:
- سازهای زهی:
- ویولن
- ویولا
- ویولن سل
- کنترباس
- سازهای برنجی:
- شیپور
- ترومبون
- شیپور فرانسوی
- طوبی
- سازهای بادی چوبی:
اگرچه کمتر رایج است، اما برخی از سازهای بادی چوبی، مانند کلارینت یا ساکسیفون، ممکن است از موت استفاده کنند، اما این به اندازه زهی و برنجی رایج نیست.
ذکر این نکته ضروری است که همه قطعات یا ژانرهای موسیقی از سوردین استفاده نمی کنند و کاربرد آن به نیت آهنگساز و تأثیر مطلوب در یک آهنگ موسیقی خاص بستگی دارد. استفاده از سوردین کیفیتی منحصر به فرد و گویا به صدای این سازها اضافه می کند و به نوازندگان این امکان را می دهد تا در اجراهای خود امکانات مختلف تونال را کشف کنند.
طریقه استفاده از سوردین
روش استفاده از سوردین (موت) بسته به نوع ساز کمی متفاوت است. در اینجا دستورالعمل های کلی برای استفاده از سوردین با سازهای زهی و برنجی آورده شده است:
سازهای زهی (ویولن، ویولا، ویولن سل، کنترباس):
- قرار دادن: سوردین معمولاً یک دستگاه کوچک ساخته شده از چوب، فلز یا مواد دیگر است. به سیم های ساز متصل می شود. برای رشته ها، خاموش معمولا بین پل و دم قرار می گیرد.
- ضمیمه: صداها اغلب دارای لبه یا گیره کوچکی هستند که به پل ساز متصل می شود. صدا را محکم روی پل فشار دهید تا در جای خود کلیک کند.
- تنظیم: برخی از صداها دارای ویژگی قابل تنظیمی هستند که به نوازندگان امکان می دهد درجه بی صدا را کنترل کنند. این کار را میتوان با لغزاندن قطعکننده به پل نزدیکتر یا دورتر از آن انجام داد.
- حذف: برای حذف قطع، به سادگی آن را از روی پل بلند کنید. مراقب باشید که در این فرآیند به ساز یا سیم ها آسیب نرسانید.
سازهای برنجی (ترومپت، ترومبون، شاخ فرانسوی، توبا):
- قرار دادن: صداهای برنجی در زنگ ساز قرار می گیرند. قطع صدا آکوستیک داخل زنگ را تغییر می دهد و صدای متفاوتی تولید می کند.
2.درج: بی صدا را از دسته نگه دارید و آن را در زنگ ساز قرار دهید. باید بدون انسداد جریان هوا به طور ایمن جا بیفتد.
- تنظیم: برخی از صداهای برنجی دارای ویژگی قابل تنظیم مانند مکانیزم کشویی هستند. این به نوازنده این امکان را می دهد که میزان صدا را کنترل کند.
- حذف: برای حذف قطع، کافی است آن را با دسته از زنگ بیرون بکشید.
توجه به این نکته مهم است که طراحی خاص و روش چسباندن می تواند در انواع و مارک های مختلف بی صدا متفاوت باشد. نوازندگان همیشه باید دستورالعملهای سازنده را برای بیصدایی خاصی که استفاده میکنند، دنبال کنند. به علاوه، تصمیم به استفاده از بی صدا اغلب در نت با عباراتی مانند “con sordino” (با بی صدا) یا “senza sordino” (بدون بی صدا) نشان داده می شود.
توجه به این نکته مهم است که طراحی خاص و روش چسباندن می تواند در انواع و مارک های مختلف بی صدا متفاوت باشد. نوازندگان همیشه باید دستورالعملهای سازنده را برای بیصدایی خاصی که استفاده میکنند، دنبال کنند. به علاوه، تصمیم به استفاده از بی صدا اغلب در نت با عباراتی مانند “con sordino” (با بی صدا) یا “senza sordino” (بدون بی صدا) نشان داده می شود.
انواع مختلف سوردین
انواع مختلفی از سوردین وجود دارد که به عنوان mutes نیز شناخته می شود، برای سازهای مختلف طراحی شده است. هر نوع بی صدا تأثیر مشخصی بر صدای ساز ایجاد می کند. در اینجا چند نوع متداول بی صدا برای سازهای زهی و برنجی آورده شده است:
بی صدا کردن سازهای زهی:
- Tourteیا Rubber Mute (ویولن، ویولا، ویولن سل): این یک نوع معمولی خاموش است که از لاستیک یا پلاستیک ساخته شده است. روی رشته های بین پل و دم قرار می گیرد. صدای Tourte اغلب قابل تنظیم است و به نوازنده این امکان را می دهد که میزان صدا را تغییر دهد.
- تمرین بی صدا (ویولن، ویولا، ویولن سل): بی صدا تمرینی صدای سنگین تری است که برای کاهش قابل توجه صدای ساز طراحی شده است. اغلب برای جلسات تمرینی آرام استفاده می شود. همچنین بین پل و دم قرار می گیرد.
- بی صدا پیانو (دوبله): این نوع بی صدا یک هوی متال است که برای کنترباس طراحی شده است. به پل متصل می شود و صدایی بسیار خفه و مناسب برای جلوه های موسیقی خاص ارائه می دهد.
صدا کردن سازهای برنجی:
- خاموش مستقیم (ترومپت، ترومبون، شاخ فرانسوی، توبا): مشخصه این بی صدا شکل مستقیم و مخروطی آن است. داخل زنگ ساز برنجی قرار می گیرد و صدایی روشن و متمرکز تولید می کند. استریت بی صدا معمولا در ژانرهای مختلف موسیقی استفاده می شود.
- صدای فنجان (ترومپت، ترومبون، شاخ فرانسوی): بی صدا جام دارای طراحی فنجانی است که صدای ساز را تغییر می دهد و صدایی گرمتر و ملایم تر ارائه می دهد. همچنین داخل زنگ قرار می گیرد.
- Bucket Mute (ترومپت، ترومبون): این بی صدا طراحی سطلی شکل دارد و روی زنگ قرار می گیرد. این اثر متمایز “wah-wah” را ایجاد می کند که اغلب در موسیقی جاز استفاده می شود.
- Plunger Mute (ترومپت، ترومبون): Plunger Muteیک خاموش غیر سنتی است که در آن از پیستون حمام برای ایجاد صدایی منحصر به فرد و غرغر استفاده می شود. برای کنترل اثر به داخل و خارج زنگ منتقل می شود.
- Harmon Mute (ترومپت، ترومبون): هارمون mute شکل متمایز و حباب مانند و ساقه ای با فنجان دارد. صدایی خاموش و نازال تولید می کند و اغلب در موسیقی جاز استفاده می شود.
اینها فقط چند نمونه هستند و صداهای تخصصی دیگری نیز برای جلوه های موسیقی خاص طراحی شده اند. انتخاب بی صدا به صدای مورد نظر و زمینه موسیقایی که در آن استفاده می شود بستگی دارد.
تاثیر سوردین بر بیان موسیقی
استفاده از سوردین (موت) در موسیقی می تواند با تغییر لحن، پویایی و ویژگی کلی صدای تولید شده توسط یک ساز، تأثیر قابل توجهی بر بیان موسیقی داشته باشد. در اینجا چند روش وجود دارد که سوردین بر بیان موسیقی تأثیر می گذارد:
- نرم کردن تن: سوردین در درجه اول برای ایجاد لحن ملایم تر و آرام تر استفاده می شود. صدای ساز را کاهش می دهد و صدایی ظریف تر و صمیمی تر را می دهد. این اثر نرم کننده به ویژه در معابری که نیاز به کیفیت ملایم یا درون نگر دارند مفید است.
- تیمبر بی صدا: بی صدا باعث تغییر صدا یا کیفیت صدای ساز می شود. صدای گرمتر و خاموش تری را معرفی می کند که می تواند احساسات و حالات مختلفی را برانگیزد. تن صدای تغییر یافته به پالت بیانی در دسترس نوازندگان کمک می کند.
- بیان پذیری پیشرفته: سوردین امکان بیان افزایش یافته در اجراهای موسیقی را فراهم می کند. صدای خاموش می تواند حس صمیمیت، آسیب پذیری یا درون نگری را منتقل کند. نوازندگان از این ابزار بیانی برای برقراری ارتباط با احساساتی استفاده می کنند که ممکن است با صدای طبیعی و بی صدا این ساز به سختی به دست بیاورند.
- کنترل داینامیک: استفاده از سوردین کنترل بیشتری را بر دامنه داینامیکی دستگاه فراهم می کند. این به نوازندگان اجازه میدهد تا به آرامی و بدون به خطر انداختن کیفیت اهنگ بنوازند و دامنه امکانات بیانی و پویایی یک قطعه موسیقی را گسترش دهند.
- رنگ و بافت: سوردین رنگ ها و بافت های مختلف را به صدای کلی یک گروه معرفی می کند. این تنوع در رنگآمیزی تن، عمق و تفاوتهای ظریف را به تجربه موسیقی میافزاید و به تفسیر هنری کلی یک ترکیب کمک میکند.
- تنوع هنری: نوازندگان از سوردین برای معرفی تنوع هنری در یک قطعه استفاده می کنند. با جابجایی بین بخشهای بیصدا و بیصدا، میتوانند تضادهایی ایجاد کنند که به ساختار کلی و قوس احساسی موسیقی کمک میکند.
- جلوه های ویژه: سوردین گاهی اوقات برای دستیابی به جلوه های خاص، مانند یک صدای شبح مانند یا دور استفاده می شود. این جلوه های ویژه لایه ای از خلاقیت و تخیل را به اجرای موسیقی اضافه می کند.
در نهایت، استفاده از سوردین یک انتخاب خلاقانه است که توسط آهنگسازان و نوازندگان برای شکل دادن به ویژگیهای احساسی و زیباییشناختی یک قطعه موسیقی انجام میشود. این امکان اجرای ظریف و گویا را فراهم می کند که فراتر از قابلیت های طبیعی ساز است و به هنر کلی موسیقی کمک می کند.
- سازهای زهی (ویولن، ویولا، ویولن سل، کنترباس):
نرم کردن لحن: سوردین صدای سازهای زهی را ملایم می کند و صدایی آرام تر و ملایم تر تولید می کند. درخشندگی و درخشندگی طبیعی ساز را کاهش می دهد.
گرما و غنا: صدای خاموش گرما و غنا را به لحن وارد می کند و به شخصیتی آرام و صمیمی تر کمک می کند.
- سازهای برنجی (ترومپت، ترومبون، شاخ فرانسوی، توبا):
درخشندگی کاهش یافته: سوردین درخشندگی و درخشندگی سازهای برنجی را کاهش می دهد و در نتیجه صدایی کم صداتر و نافذتر ایجاد می کند.
تیمبر تغییر یافته: بی صدا صدا را تغییر می دهد و کیفیتی پوشیده به تن اضافه می کند. انواع مختلف بی صدا (مستقیم، فنجانی، سطلی، و غیره) جلوه های متفاوتی ایجاد می کنند.
- سازهای بادی چوبی (کلارینت، ساکسیفون):
استفاده محدود: در حالی که صداها معمولاً با سازهای بادی چوبی استفاده نمی شوند، برخی از افکت ها مانند قرار دادن دست روی زنگ می تواند صدایی خاموش یا “پوشیده” ایجاد کند. با این حال، این یک روش استاندارد در نحوه استفاده از صدای بی صدا با سیم و برنج نیست.
- پیانو:
دمپرهای سیم: در پیانو، افکت سوردین با استفاده از دمپرهای سیم به دست می آید. هنگامی که دمپرها اعمال میشوند، از ارتعاش آزادانه سیمهای پیانو جلوگیری میکنند و در نتیجه صدایی ملایمتر و آرامتر ایجاد میکنند.
- صدا:
تکنیک های طبیعی بی صدا کردن: خواننده ها می توانند با استفاده از تکنیک های طبیعی مانند آواز خواندن با لب های بسته یا استفاده از سبک آوازی “بسته” به یک اثر خاموش دست یابند. این می تواند لحن صوتی ملایم تر و صمیمی تری ایجاد کند.
به طور کلی، سوردین برای اصلاح آکوستیک یک ساز، شکل دادن به لحن آن و افزودن کیفیت های بیانی به کار می رود. تأثیر خاص می تواند بر اساس نوع صدای استفاده شده، ساز و زمینه موسیقی متفاوت باشد. نوازندگان و آهنگسازان به طور استراتژیک از سوردین برای دستیابی به جلوه های آهنگی مورد نظر استفاده می کنند و به طیف بیانی کلی و تفسیر هنری یک قطعه موسیقی کمک می کنند.
محل قرار گیری سوردین
محل قرارگیری سوردین که به عنوان mute نیز شناخته می شود، بسته به نوع ساز متفاوت است. در اینجا یک راهنمای کلی در مورد محل قرار دادن سوردین برای سازهای مختلف آورده شده است:
- سازهای زهی (ویولن، ویولا، ویولن سل، کنترباس):
منطقه پل: سوردین برای سازهای زهی معمولاً بین پل و قسمت انتهایی قرار می گیرد. به رشته ها متصل می شود و نقطه تماس اولیه روی پل یا نزدیک آن است. بیصدا را اغلب میتوان برای درجات مختلف نادیده گرفتن تنظیم کرد.
- سازهای برنجی (ترومپت، ترومبون، شاخ فرانسوی، توبا):
درج زنگ: صداهای برنجی در زنگ ساز قرار می گیرند. قطع صدا آکوستیک داخل زنگ را تغییر می دهد و صدای متفاوتی تولید می کند. قطعکنندههای سازهای برنجی به گونهای طراحی شدهاند که به طور ایمن در زنگ قرار میگیرند بدون اینکه مانع جریان هوا شوند.
- سازهای بادی چوبی (کلارینت، ساکسیفون):
استفاده محدود: در حالی که صداها معمولاً با سازهای بادی چوبی استفاده نمی شوند، می توان با پوشاندن جزئی سوراخ های تن یا استفاده از تکنیک های تخصصی، جلوه های خاصی را به دست آورد. با این حال، سازهای بادی چوبی مانند سیم یا برنج دارای یک اتصال بی صدا اختصاصی نیستند.
- پیانو:
دمپرهای سیم: در پیانو، با استفاده از دمپرهای سیم، اثر بی صدا شدن به دست می آید. این دمپرها روی سیم های پیانو اعمال می شوند و از لرزش آزادانه آن ها جلوگیری می کنند و صدای ملایم تری ایجاد می کنند.
- صدا:
تکنیک های طبیعی: خوانندگان می توانند از طریق تکنیک های طبیعی، مانند آواز خواندن با لب های بسته یا اتخاذ سبک آوازی “بسته” به یک اثر خاموش دست یابند. این تکنیکها بر رزونانس و برونتابی صدا تأثیر میگذارند.
توجه به این نکته مهم است که طراحی و نحوه قرارگیری خاص مات ها می تواند در انواع و مارک های مختلف متفاوت باشد. نوازندگان همیشه باید دستورالعملهای سازنده را برای بیصدایی خاصی که استفاده میکنند، دنبال کنند. بعلاوه، تصمیم به استفاده از بی صدا اغلب در نت با عباراتی مانند “con sordino” (با بی صدا) یا “senza sordino” (بدون بی صدا) نشان داده می شود. نوازندگان از سوردین به صورت استراتژیک برای دستیابی به جلوه های تونال مورد نظر و تفاوت های ظریف بیانی در اجراهای خود استفاده می کنند.
نویسنده: زهرا طاهری
برای مشاهده دوره های آموزشگاه موسیقی موسسه فرهنگ سازان معاصر کلیک کنید
از پایگاه خبری تحلیلی دیباگران دیدن فرمایید