مهمترین نکات نمایش نامه نویسی
آنچه در این مقاله می خوانید:
نمایشنامه نویسی چیست؟
اثر نمایشی عمدتا ماحصل یک متن نمایشی است که در آن اطلاعات لازم برای اجرا کنندگان نمایش در آن نوشته شده است، متن نمایشی با دقت و با در نظر گرفتن بسیاری از جزئیات نوشته میشود تا اجرا کنندگان هنگام به عمل آوردن آن دچار مشکل نشوند و بتوان آن را به نحو احسن در صحنهٔ تئاتر به اجرا درآورد. سه نوع ژانر ادبیات وجود دارد: داستان، نمایش نامه نویسی و شعر تعریف نمایشنامه نویسی با ژانرهای دیگر ادبیات کمی تفاوت دارد.
نمایش نامه یا ادبیات دراماتیک متنی است که با توجه به آن یک تئاتر پدید میآید کلمه درام از فعل یونانی”dran” آمده است. منشأ درام، آیین ها و تقلیدهایی است که توسط رقصندههایی که با نقاب بازیگران یا کشیشها در طول جشنوارهها یا مراسم سنتی برای جلب رضایت خدایان حرکتهایی انجام میدادند است. در اجرا نمودن یک نمایشنامه به دلیل اجرای صحنهای تجربه های واقعبینانهای برای مخاطب پدید میآید و در نمایش شخصیتها با توجه به انگیزهی لحظهای در صحنه با یکدیگر گفتگو میکنند.
نمایشنامه برای نمایشهایی که بر روی صحنه بازی میکنند، استفاده میشود که این صحنه میتواند در هر فضا و یا به هر نوعی باشد. بازیگران باید به شخصیتهای خود در نمایش مسلط بوده و از روانشناسی و لایههای عمیق آن آگاهی کافی داشته باشند و همچنین بتوانند تظاهر به آن بکنند که این عمل مستلزم وجود متن نمایشی صحیح و حساب شدهای است.
وظایف نمایش نامه نویس
نمایشنامه نویس در متن خود جزئیاتی از قبیل حالت بیان دیالوگها یا و متن آنها، ورود و خروج شخصیتهای نمایش و صحنه و فضایی که داستان نمایش در آن اتفاق میافتد، بهطور کامل بیان میکند و به رشته تحریر در میآورد. نمایش نامه لازمه اصلی به وجود آمدن درام است و نقشه راهی است که داستان نمایش بر اساس آن جلو برود و کششها و پیرنگها پدید آیند.
برای شرکت در کلاس های نمایش نامه نویسی کلیک کنید.
در نمایش نامه نویسی نویسنده باید به کیفیات تئاتری توجه داشته باشد، در تئاتر نیروی محرکه و عامل پیش برنده و تاثیرگذار دیالوگ است و تقریبا هرآن چیز که در داستان اتفاق میافتد به دیالوگها بستگی دارد، این گفتوگو میان شخصیتها است که اهداف و لایههای شخصیتی آنان را آشکار میکند پس نویسنده نمایش نامه باید به خوبی با دیالوگها و فضای تئاتری آشنا باشد تا بتواند تمام آنچه که در ذهن دارد را به گونهای بنویسد که قابل اجرا بر روی صحنه باشد و مخاطب نیز با توجه به سیر حوادث و دیالوگها به آنچه که مد نظر وی بوده پی ببرد.
تاریخچه نمایش نامه
بسیاری نظریه پردازان بر این عقیدهاند که تاريخچه نمايشنامه نويسي به تراژدي هاي يونان باستان برمي گردد هرچند که از نمایش نامه نویسی در جهان تاریخچه دقیقی در دست نیست و نمیتوان اثری خاص را به عنوان نخستین اثر دراماتیک نوشته شده در نظر گرفت اما میتوان گفت که آنچه که ما امروزه به معنای نمایشنامه میشناسیم ریشه در زمانی دارد که ارسطو در کتاب خود به نام فن شعر نمايشنامه را متشکل از شش جز دانست که اجزاي اصلي نمايش نامه از ديدگاه وی شامل داستان، اخلاق، گفتار، فکر، صحنه آرايي و آواز بودند که او عقیده بر این داشت که صحنه آرایی غیر هنری ترین بخش نمایش است.
از مهمترین نمایش نامه نویسان دوران باستان یونان میتوان به آیسخولوس یا همان آشیل اشاره کرد که از مهمترین تراژدیهای او تراژدی “ایرانیان” است، در کنار او سوفوکل و اوروپید نیز از تاثیرگذارترین چهرههای هنر نمایشنامه نویسی در یونان باستان هستند که هر یک به طریقی بر تاریخ ادبیات دراماتیک تاثیر گذاشته اند.
انواع نمایش نامه
سیر تحول نمایش نامه سبب شده تا انواع مختلفی از آن پدید آید، امروزه بیش از صدها ژانر و نوع نمایشنامه وجود دارد که از میان آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نمايشنامههاي کمدي: نمايش نامه کمدي از آن دست نمایش نامههایی است که موضوع داستان آن خنده دار، شادي بخش و نشاط آورباشد و تنها هدف آن صرفا ايجاد شادي در مخاطب است و در اغلب موارد پایان خوشی دارند. هرچند این گروه از نمایشنامه خود نیز چند زیر ژانر دارد.
- نمايشنامههاي درام: نمايش نامه درام به نمايش نامه هايي گفته میشود که موضوع آن تصويري از زندگي واقعي و روزمره مردم است و شخصيت هاي داستان در قسمتی از دنیا و حوادث واقعی زندگی میکنند.
- نمايش نامههاي ملودرام : اینگونه نمایش نامهها تقریبا همانند نمایش نامههای درام هستند با این تفاوت که در آنان نوعی طنز و یا بهگونهای سرخوشی وجود دارد.
- نمايشنامههاي تراژدي: به نمايش نامه هايي که موضوعاتي بسيار غمگين و دردناک میپردازند و تراژدي يا تراژِيک مي گويند؛ این نمایشنامهها از اولین نوع نمایشنامههایی هستند که در تاریخ نوشته شدهاند و در تمامی آنها پایان تلخ امری
- نمايشنامههاي طنز: این نوع نمایشنامه خود زیرمجموعه ژانر کمدی است، به برخي از نمايشنامه هاي کمدي که گاها در عين داشتن درون مايههاي کمدي سعي در انتقال مفاهيمي تلخ و گزنده دارند طنز گفته میشود.
- نمايشنامههاي هجو: در نمايش نامه هاي هجو، نویسنده متن نمایشی پای خود را فراتر از موضوعات کمدي و طنز گذاشته و به تمسخر و استهزاي افراد مي پردازد. این نوع نمایش نامه که باری توهینآمیز دارد از قدیمیترین انواع نمایش است که همواره در تاریخ مورد استفاده نویسندگان بوده هرچند که درمورد ارزش و بار هنری آن بحثهایی وجود دارد.
- نمايشنامههاي لغو: این نوع زیرمجموعه نمایش نامههای طنز است (که خود زیرمجموعه نمایش نامههای کمدی است). به آن گروه از نمايش نامههاي طنز يا هجو که مسائل خانوادگي و غيراخلاقي را به صورت بي قيد و بند به نمایش در میآورند نمايش نامه لغو گفته میشود که در بسیاری از جوامع به دلیل فرهنگهایی که وجود دارد اصلا اجازه فعالیت به این نوع از نمایشنامه داده نمی شود و نوعی تابو تلقی میشود.
ویژگی های مهم نمایش نامه
علاوه بر موارد ذکر شده انواع مختلف دیگری از نمایشنامه وجود دارد و هر نوع خود موضوعی مهم و پر جزئیات میباشد که پرداختن به تکتک آنان به صورت خلاصه نمیتواند در حد لازم آن را توضیح دهد.
ویژگی مهم در نمایشنامه نویسی، برقراری ارتباطات پویا است که به یک فرد القا میشود و یک تجربهی فوری بین بازیگر و تماشاگران بوجود میآورد و با اجرا و ارائه بازیگران همانند آنچه که در زندگی واقعی وجود دارد، تأثیر مثبت و یا منفی اما عمیق میگذارد. نخستین گام برای نوشتن یک نمایشنامه، داشتن یک طرح یا ایدهای است که با فکر کردن، حاصل میشود. این طرح اولیه، توانایی تبدیل به داستان، فیلمنامه یا نمایشنامه در جهت ساختار نمایشی را دارد و میتواند گسترش یابد و با توجه به آن تنه اثر دراماتیک ساخته شود.
ایدهها باید هدفهای خاص خود را نیز داشته باشد؛ به عنوان مثال یک نمایشنامه با هدف آموزشی و یا هدف به چالش کشیدن ذهن و فکر مخاطب نوشته شود و به رشته تحریر در آید مگرنه اثری سودمند برای انسانها نخواهد بود زیرا که هدف اساسی ومهم از به اجرا در آوردن یک نمایشنامه، تأثیر گذاشتن بهوسیله آن بر تماشاگران و یا خوانندگان است. به همین دلیل نویسنده ملزم به توجه و اهمیت دادن به انتخاب موضوع و هدف نمایشنامه خود است.
نمایشنامه همانند هر مدیوم هنریای درصورت دارا بودن ویژگیها و اصول خاص خود میتواند به اثر هنریای مبدل شود که بیشترین تاثیر را داشته باشد و بدون ذرهای کاستی آنچه که در ذهن نویسنده آن بوده را به نمایش درآورد، نویسنده با داشتن آگاهی لازم از اصول و مبانی آن میتواند اثری باارزش تولید کند که تحسین و فکر مخاطب را برانگیزد و تا مدتها او را با خود درگیر نماید که این امر مستلزم داشتن دانش پایه و تمرین و ممارست در نوشتن است.
از پایگاه خبری تحلیلی دیباگران دیدن فرمایید
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.