درگیری لفظی محسن تنابنده در نشست خبری فیلم قسم + فیلم
درگیری لفظی محسن تنابنده در نشست خبری فیلم قسم از مهم ترین و جنجالی ترین اخبار جشنواره فیلم فجر بوده است.
در نشست خبری فیلم قسم چه گذشت؟
فیلم قسم، به نویسندگی و کارگردانی محسن تنابنده، یکی از آثار شاخص سینمای ایران در سالهای اخیر است که به موضوعی حساس و چالشبرانگیز یعنی قصاص و شهادت در دادگاه شرعی میپردازد. این فیلم در ژانر اجتماعی ساخته شده و به شکلی دراماتیک به مفاهیمی چون عدالت، ایمان، اخلاق، و تأثیر قوانین بر سرنوشت افراد میپردازد.
داستان فیلم قسم
داستان فیلم حول محور زنی به نام “راضیه” (با بازی مهناز افشار) میچرخد که به دنبال روشن شدن حقیقت درباره قتل خواهرش است. او با جمعآوری اعضای خانواده، از آنها میخواهد که در دادگاه قسم بخورند تا فرد متهم به قتل محکوم شود. فیلم در طول مسیر داستان، کشمکشهای درونی و بیرونی شخصیتها را در مواجهه با حقیقت، باورها و شکهایشان نشان میدهد. این ماجرا در یک سفر جادهای روایت میشود، جایی که خانواده در مسیر دادگاه با یکدیگر همراه میشوند و تنشها و تضادهای میان آنها آشکار میشود.
بازیگران فیلم قسم
- مهناز افشار در نقش راضیه، زنی قوی و مصمم که به دنبال اجرای عدالت برای خواهرش است.
- سعید آقاخانی در نقش همسر راضیه، که در طول سفر جادهای، شک و تردیدهای خود را نسبت به مسیر عدالت آشکار میکند.
- حسن پورشیرازی و دیگر بازیگران که نقش اعضای خانواده را ایفا میکنند و در کشمکش میان حقیقت و وفاداری گرفتارند.
“قسم” به یکی از چالشبرانگیزترین موضوعات حقوقی و اجتماعی ایران میپردازد: استفاده از قسم و شهادت برای اثبات جرم در دادگاه شرعی. این فیلم بهطور ضمنی به محدودیتها و پیچیدگیهای قوانین قصاص و نقش ایمان و اخلاق در صدور احکام اشاره دارد. داستان بهطور مستقیم بر این سؤال متمرکز است که آیا میتوان عدالت را با اتکا به شهادت و قسم، بدون شواهد ملموس برقرار کرد یا خیر.

ماجرای آغاز درگیری لفظی محسن تنابنده با گزارشگر
نشست خبری با حضور عوامل فیلم از جمله محسن تنابنده بهعنوان کارگردان و نویسنده، همراه با بازیگران اصلی فیلم برگزار شد. در جریان این نشست، یکی از خبرنگاران حاضر انتقادات شدیدی نسبت به فیلمنامه و نحوه پرداخت به موضوع قصاص در فیلم مطرح کرد. این خبرنگار به شیوه روایت داستان در «قسم» اشاره کرد و آن را “سطحی و غیرمنطقی” خواند. او همچنین پرسید: «آیا پرداخت به موضوعات حساس اجتماعی در فیلمهای شما بیشتر برای جلب توجه است یا واقعا دغدغهای برای تغییر در جامعه دارید؟»
محسن تنابنده در پاسخ به این انتقاد با لحنی صریح و احساسی گفت:
«فیلمسازی برای من ابزاری برای بیان مسائل اجتماعی است، اما اینکه شما آن را سطحی میخوانید، نشان از این دارد که شاید به عمق قصه دقت نکردید. من وظیفه ندارم که همه انتظارات شما را برآورده کنم.»
واکنشهای طرفین در مشاجره لفظی
خبرنگار با تأکید بر ایرادات فیلمنامه و روند روایت قصه، گفت:
«این فیلم بیشتر شبیه یک بیانیه تصویری است تا یک فیلم سینمایی. شما سعی کردید با پرداختن به موضوع قصاص، احساسات مخاطب را تحریک کنید، اما ساختار فیلم این را نشان نمیدهد که به این موضوع از زاویهای تازه نگاه شده باشد.»
محسن تنابنده در واکنش به این صحبتها عصبی شد و با لحنی تند پاسخ داد:
«شما اگر فکر میکنید ساختن فیلم در این شرایط به این سادگی است، میتوانید خودتان فیلم بسازید! بهتر است بهجای قضاوتهای کلیشهای، به تلاش و دغدغههایی که پشت هر اثر هنری است احترام بگذارید.»
این صحبتها باعث شد فضای نشست تنشآلود شود و برخی از خبرنگاران دیگر نیز در واکنش به رفتار احساسی تنابنده، او را به نپذیرفتن نقد متهم کردند. با این حال، برخی از عوامل فیلم نیز از او حمایت کردند و تلاش داشتند تا فضا را آرام کنند.
دفاع محسن تنابنده از رویکرد فیلم

خبرنگار در بخشی از صحبتهای خود به موضوع تعداد قسمهای لازم در یک پرونده قصاص اشاره کرد و با انتقاد به نحوه نمایش این قوانین در فیلم، گفت:
«فیلم شما به یکی از مهمترین موضوعات حقوقی و شرعی کشور، یعنی قصاص و شهادت، پرداخته است. اما به نظر میرسد که در ارائه این موضوعات، دقت کافی به جزئیات قوانین حقوقی نشده است. مثلاً در فیلم، تعداد قسمهایی که شخصیتها برای اثبات ادعای خود میخورند، با آنچه در قوانین شرعی و حقوقی کشور وجود دارد، هماهنگ نیست. آیا شما در این زمینه تحقیق دقیقی انجام دادهاید یا صرفاً برای دراماتیزه کردن داستان از این موضوع استفاده کردهاید؟»
محسن تنابنده در پاسخ به این انتقاد گفت:
«در فیلمسازی، ما وظیفه نداریم تمام جزئیات حقوقی را دقیقاً مطابق با قانون بیاوریم. هدف ما بازتاب واقعیتهای اجتماعی است، نه اینکه کلاس آموزشی درباره قوانین برگزار کنیم. البته ما درباره تعداد قسم و سایر موارد مرتبط تحقیق کردهایم، اما این موضوع در فیلم بهگونهای روایت شده که در خدمت درام باشد و بتواند تأثیر احساسی لازم را بر مخاطب بگذارد.»
او ادامه داد:
«موضوع تعداد قسم در دادگاه و اینکه چگونه میتواند سرنوشت یک پرونده را تغییر دهد، بهطور مستقیم با مفاهیمی مثل ایمان، اعتماد و تردید انسانی گره خورده است. در فیلم، ما میخواستیم این جنبهها را برجسته کنیم، نه اینکه صرفاً به جنبههای فنی و قانونی بپردازیم.»